Pierwsze tygodnie są najtrudniejsze, ale jedyne co można zrobić względem rodziny zmarłego, to przekazać im wyrazy współczucia, czyli złożyć kondolencje i być wsparciem w trudnych chwilach. Już samo okazywanie żalu jest trudnym zadaniem, gdy widzi się cierpienie na twarzy drugiej osoby. Składaniu kondolencji towarzyszą silne emocje, dlatego warto się do tego przygotować, ubrać je w odpowiednie słowa. Zawsze można skorzystać z gotowego wzoru kondolencji, dostępne są też uniwersalne cytaty.
Różne sposoby na składanie kondolencji
Zgodnie z tradycją kondolencje składa się dopiero po tym, jak otrzyma się wiadomość o śmierci drugiego człowieka. Można zrobić to na różne sposoby, niekoniecznie osobiście. Nie zawsze jest także możliwość okazania wyrazów współczucia bliskim zmarłego, co może wynikać chociażby z dużej odległości. Osoby, które otrzymają wiadomość o czyjejś śmierci często najpierw składają kondolencje rodzinie w żałobie przez telefon, po czym robią to ponownie po złożeniu zmarłego do grobu. Bardzo złym pomysłem będzie przekazywanie wyrazów żalu na kilka tygodni po ceremonii pogrzebowej. Przyjmuje się, że nie należy składać kondolencji później niż w dniu pogrzebu, gdy rodzina zmarłego znajduje się jeszcze na cmentarzu. Najlepszym rozwiązaniem będzie złożenie wyrazów współczucia osobiście, chyba że stanie się to niemożliwe z jakichś powodów. Rodzaje kondolencji mogą być różne: składane po pogrzebie, zamieszczane w prasie, w formie listownej oraz przekazywane telefonicznie.
W razie jakichkolwiek wątpliwości na temat składania kondolencji można zwrócić się do zakładu pogrzebowego, takiego jak firma Abba Pater z Warszawy który ma doświadczenie w organizacji pogrzebu, a jego pracownicy doskonale znają etykietę funeralną i będą potrafili doradzić w tej delikatnej kwestii.
W jaki sposób złożyć kondolencje?
Najczęściej praktykowane jest składanie kondolencji na pogrzebie. Warto jednak zwrócić uwagę na to, czy rodzina zmarłego nie wyraziła woli, że sobie tego nie życzy. Dla niektórych osób może być to zbyt emocjonujące. Jest to całkowicie normalne, bo usłyszenie wyrazów żalu od co najmniej kilkudziesięciu osób może stanowić dodatkowe obciążenie dla psychiki. Jeśli jednak nie ma żadnych przeciwwskazań, to kondolencje składa się bezpośrednio po zakończeniu ceremonii pogrzebowych. Oczywiście należy pilnować tego, co się mówi, w zależności od stopnia zażyłości z rodziną zmarłego. W przypadku bliskiej rodziny można pozwolić sobie na słowa mające bardziej osobisty charakter. Jeśli ktoś nie miał zażyłych relacji ze zmarłym, to lepiej poprzestać na uniwersalnych zwrotach, bardziej ogólnikowych typu "Proszę przyjąć moje kondolencje".
Można zamieścić kondolencje także w prasie, jeśli stosunki ze zmarłym były bardziej oficjalne, dotyczy to przykładowo współpracowników. Kolejna możliwością jest listowne złożenie kondolencji. Będzie to bardzo dobry pomysł, bo rodzina sama zdecyduje, kiedy zapozna się z treścią listu. Zrobi to w odpowiednim dla siebie momencie, gdy będzie na to gotowa. Wyrazy współczucia można również przekazać telefonicznie, jeśli ma się dobre stosunki z rodziną zmarłego, najlepiej będzie zrobić to bezpośrednio po dowiedzeniu się o jego śmierci. W przypadku mniejszej zażyłości lepiej zrobić to dzień lub dwa po pogrzebie. Pamiętać należy o byciu empatycznym podczas składania kondolencji.
